Politiek in de Polis


Guido Rosquin
In zijn boek Politiek omschrijft Professor Carl Devos politiek als volgt en ik citeer: “De term ‘politiek’ is afkomstig van het Oudgriekse politika dat verwees naar de zaken die met de polis te maken hebben. In het klassieke Griekenland (6de-5de eeuw v.C.) werd politiek bedreven in de polis of de stadstaat, een onafhankelijke politieke gemeenschap die symbool staat voor de geordende samenleving.” Een stadstaat was een staat bestaande uit een enkele stad met een eigen onafhankelijke rechtspraak, belastinginning, verdediging en buitenlandse diplomatie. Gewoonlijk lagen er nog wat buitengebieden omheen met wat dorpjes. Vaak woonde de meerderheid van de bevolking in deze dorpen, maar het bestuur was altijd in de stad geconcentreerd.
Ik geloof dat we terug moeten naar stadstaten of beter stadsregio’s, stadsgewesten of districten (over de nomenclatuur kan gediscussieerd worden), maar dan wel een samengaan van stad en zijn omringende agglomeratie en zelfs de forensenwoonzone. Deze uitgebreide stedelijke leefcomplexen vervangen dan de provincies. Zo zouden er in Vlaanderen 14 zones (13 centrumsteden plus Vilvoorde) ontstaan ter vervanging van de 5 Vlaamse provincies. Even wegdromen: We kunnen het voorbeeld geven zodat we later kunnen komen tot een Europa van stadsregio’s (dit is een oplossing voor het groeiend nationalisme) met per regio rechtstreeks verkozen leden van het Europees Parlement.
Het belangrijkste doel is het dichterbij brengen van de politieke besluitvorming bij de bevolking. Ook het feit dat de verschillende districten of stadsregio’s met verschillende problemen worstelen, moet de besluitvorming meer afstemmen op de problemen van dat district. Zo zijn de problemen met allochtonen totaal anders in het district Antwerpen dan in het district Roeselare-Ieper, om maar één voorbeeld te geven. Hoe kan een minister die in Ieper woont enige realiteit hebben over de werkloosheidsproblemen in Antwerpen. Uiteraard is het omgekeerde ook een probleem. Hoe kan een politieker uit Antwerpen weten wat er bij de bevolking speelt uit bij voorbeeld Poperinge, of de problemen van de kustgemeenten of in Limburg. “Pragmatische oplossingen vinden voor streek-gebonden problemen” , dat is de taak van de politici in de verschillende districten.
Het nieuwe niveau moet bevoegdheden krijgen over aangelegenheden die door een hele regio gebruikt worden, zoals cultuur, onderwijs, ocmw, mobiliteit, verzorgingsbedrijven en zo verder. Het nieuwe bestuursniveau moet komaf maken met de huidige wildgroei aan regionale samenwerkingsverbanden zoals intercommunales, huisvestingsmaatschappijen, vzw’s voor cultuurprojecten, sociale verhuurkantoren en zo verder. Het nieuwe niveau moet de werkingsgebieden van deze samenwerkingsverbanden laten samenvallen, alsook de politiezones, brandweer en civiele bescherming, de gerechtelijke en bestuurlijke arrondissementen, het kiesarrondissement, het werkingsgebied van bv. De Lijn, en zo verder.
Volgens Benjamin Barber, schrijver van “If mayors ruled the world”, hebben de steden de sleutels in handen om ons een duurzame toekomst te schenken. Nationale staten kunnen de internationalisering niet aan. Volgens Barber maakt het creëren van supra-nationale beslissingsniveaus, de dingen niet gemakkelijker aangezien de individuele landen sterk op hun onafhankelijkheid steunen. Landen zijn independent, terwijl de wereld interdependent geworden is. Beslissingen over de landsgrenzen heen brengen weinig of geen oplossingen (zie hiervoor het stijgend aantal Euro-sceptici en Nationalisten). Wat we zelf niet kunnen oplossen wordt niet door Europa of de Verenigde Naties opgelost. toch zijn er een aantal problemen die op dat niveau zullen moeten opgelost worden: klimaatproblematiek, migraties, de wereldwijde markt, multinationals, kapitaalstromen en speculaties, wapenhandel. Steeds volgens Barber vertalen globale processen zich in steden in tastbare problematieken, die praktisc! he oplossingen vereisen. Als die lokale oplossingen zich verspreiden in een netwerk van steden, kunnen steden een cruciale rol spelen in de uitbouw van een mondiaal verhaal van duurzaamheid. Steden zijn verplicht om pragmatisch naar oplossingen te zoeken, vooral omdat hun schaal nog echte participatie en dus echte democratie kan toelaten.
De Vlaamse en zelfs alle Europese steden worden steeds meer uitgedaagd om zelf antwoorden te vinden op de uitdagingen van de toekomst: groeiende (jeugd) werkloosheid, economische crisis, energie- en voedselproblematiek, migratiebewegingen, luchtvervuiling en geluidshinder. De stad biedt de meest duurzame manier om te wonen en te werken. Ze biedt diensten en voorzieningen collectief aan op een relatief kleine oppervlakte.
Het doel is het om meer democratie te bereiken door een reorganisatie van de niveaus en daardoor politiek terug dichter bij de bevolking te brengen.
0