Om de vijf jaar kiest de Belgische burger een parlement en geeft zijn stem aan de vertegenwoordiger die naar zijn goeddunken de juiste koers voor de staat kan uitstippelen. Dit is het zogenaamde delegatieprincipe. Maar is dit wel de meest pure vorm van democratie? Er is vaak kritiek dat de kloof tussen de burger en de politiek enorm vergroot is; onder andere door dit delegatieprincipe. De burger heeft namelijk gedurende vijf jaar lang geen enkele invloed op het beleid. Zijn ‘stem’ is immers van de vertegenwoordiger. Dit kan leiden tot apathie.

Misschien moet het daarom anders. Binnen de huidige technologische mogelijkheden kan men ook naar een meer directe democratie evolueren; vijf jaar lang inspraak in plaats van om de vijf jaar. Het uitgangspunt is dan dat de burger rationele keuzes maakt; dat hij kiest voor het algemene belang en niet het eigenbelang. Maar is dat ook zo? Een argument voor de parlementaire democratie is juist dat een politicus die zijn kiezers vertegenwoordigt, sneller zal kiezen voor het algemeen belang.

Of zijn er ook tussenoplossingen mogelijk die de kloof tussen de politiek en de burger verkleinen? De burger bijvoorbeeld laten beslissen wat er met een deel van zijn belastinggeld gebeurt. Naar welke levensbeschouwing moet zijn bijdrage gaan? Naar welk cultureel project? Naar hogere werkloosheidsuitkeringen voor jongeren of naar de pensioenen van ouderen? Op deze manier heeft de burger directe invloed op het beleid. Maar hoe ver ga je hierin?

In België zit de politieke macht geconcentreerd bij de partijen. We zouden die machtsconcentratie kunnen democratiseren zoals in Groot-Brittannië, waar de leden van de partij beslissen wie op welke plaats terecht komt op de kieslijsten. Of zijn de leden minder goed geplaatst echt politiek talent op te speuren?

Of zijn kleinere kieskringen de oplossing? Op die manier staan politici dichter bij het publiek. Al zien we in de landen rondom ons net een evolutie naar grotere kieskringen. Is dat nodig om efficiënter en goedkoper te besturen?

Waar kies jij voor?

 

Jean-Jacques De Gucht & Frederick Vandeput